ARAN LAN
WILANGAN
A. Aran
I.
Adan Panak Beburon
1. Panak bangkung : kucit
2. Panak bebek : memeri
3. Panak bikul : nyingnying
4. Panak bojog : wanara
5. Panak kuluk/cicing : konyong
6. Panak jaran : bebedag
7. Panak jelema : rare
8. Panak kambing : wiwi
9. Panak katak : becing-becing
10. Panak lipan : kalimayah
11. Panak meong : tai
12. Panak penyu : tukik
13. Panak sampi : godel
14. Panak siap : pitik
15. Panak udang : grago, katetes
16. Panak yuyu : kaunyali
II.
Adan Geginan
1. Anak ane dueg ngae wewangunan : undagi
2. Anak ane kereng natahin : sangging
3. Anak ane ngubadin antuk usada : balian
4. Anak ane ngayahin dalang : katengkong
5. Anak ane kereng nampah celeng,sampi : jagal
6. Anak ane miara jaran : pakatik
7. Anak ane ngurusang yeh di carik : pakaseh
8. Anak ane nyalanang jukung : bendega
9. Anak ane demen nyalanang dokar : kusir
10. Anak ane nyalanang motor : supir
11. Anak ane nyalanang kapal terbang : pilot
12. Anak ane nyalanang kereta api : masinis
13. Anak ane nyalanang kapal laut : nakoda
14. Anak ane demen ngigel : pragina
15. Anak ane demen matajen, maceki : bebotoh
16. Anak ane demen ngidih-idih : gegendong
17. Anak ane ngigelang wayang : dalang
18. Anak ane dueg ngae tiuk : pande
III.
Ane Dadi Orahang
1. Buta, sero, lamur : mata, peningalan
2. Bengka, becol : basang
3. Bongol, curek : kuping
4. Blayuran : layah
5. Cungih, bunjur, ngajengit : bibih
6. Dengang : kipekan
7. Dimpil : jriji
8. Ingel, berit, sosoh, kriting : bok
9. Jempe : kumis
10.
Kate, perot :
batis
11.
Nyangkih,
gobleg : nyonyo
12.
Puruh,
pengeng : sirah
13.
Pringping,
keyus : gigi
14.
Sengkok :
lima
15.
Sengel,
leleng, gondong : baong
16.
Kuma gamongan
: nangka
17.
Kuma jaum :
kedis, memeri, dara
18.
Kuma kukur :
siap
19.
Kuma lipan :
rare
20.
Kuma santen :
padi, jagung.
IV.
Adan Buah, Bunga, Don
1.
Batun kelentang
: botor
2.
Buah jaka :
bluluk
3.
Buahnangka ane
nguda : katiwawalan
4.
Buah manggis
ane nguda : blibar
5.
Buah nyuh ane
cenik : bungsil
6.
Bah nyuh ane
nguda : bungkak, klungah, kuud
7.
Buah kelor :
klentang
8.
Bungan biu :
pusuh
9.
Bungan nyuh :
troktokan
10.
Bungan buah :
blangsah
11.
Don biu ane
nguda : plosor
12.
Don biu ane
tuh : kraras
13.
Don nyuh ane
nguda : busung
14.
Don nyuh ane
wayah : slepan
15.
Don nyuh ane
tuh : danyuh
16.
Don jaka ane
nguda : ambu
17.
Don jaka ane
wayah : ron
18.
Don base ane
wayah : kakap
19.
Isin punyan
jaka : sagu
20.
Les jaka :
uyung
21.
Les nangka :
ketewel
22.
Les nyuh :
seseh
23.
Panak tiing :
embung
24.
Panak nyuh :
pijer
25.
Palabungkah :
umbi-umban (isen, kunyit, jae,cekuh, kesela, keladi)
26.
Palagantung :
woh-wohan (nyambu, sumaga, nyuh, nangka)
27.
Palawija :
kacang kacangan (kedele, kacang tanah, buncs, kacang ijo)
28.
Palasari :
bunga bungaan (mitir, soka, jepun)
29.
Bebungkilan :
isen, jae, cekh, kunyit
30.
Anget anget :
cengkeh, tabia, mica
V.
Beburon Ane Bisa
1.
Kerok-kerok :
dongkang
2.
Kuik-kuik :
memeri
3.
Kiak-kiak :
pitik
4.
Makruyuk :
siap muani
5.
Ngatekok :
siap luh
6.
Ngagalok :
goak
7.
Ngatengkung :
titiran
8.
Ngembek :
sampi, godel
9.
Nguci : kedis
10.
Ngongkong,
nyalung : kuluk, cicing
11.
Ngregeh :
jaran
12.
Ngrukguk :
dara
13.
Matik : lele
14.
Ngacel :
celedu, nyawan, tabuan, babuan
15.
Ngapit :
yuyu, udang
16.
Ngajet,
ngaper : jaran, sampi, kebo, kidang
17.
Ngempok :
buyung
18.
Ngenggot :
sampi, kebo, kidang
19.
Ngebug : siap
20.
Ngutil :
lelipi
21.
Nglumbih :
celeng, kucit, bangkung, kaung, beduda
22.
Nyander :
sikep, siap
23.
Nyarap :
macan, singa
24.
Nyinget :
semut, lelipi, nyawan, lipan, legu
25.
Nyimbuh :
lelipi, dongkang, emplegan
VI.
Munyin Tetabuhan
1.
Macegir :
gong
2.
Macedug :
kendang, bedug
3.
Maklentung :
kulkul
B.
WILANGAN
I. Sikian Wilangan,
Ane dadi orahang :
1.
Akatih :
potlot,bungkung,tiing,lidi,sate,plpen.
2.
Abungkul :
taluh,nyuh,nangka,duren,sumangka,gedang.
3.
Ajuring :
sumaga,sumangka,duren.
4.
Atala :
nyawan
5.
Atebih :
sumangka,tiing,gedang,bata,carik.
6.
Atukel :
benang
7.
Aukud :
siap,jaran,sampi,kambing,kedis,bebek.
8.
Aijas : biu
9.
Aijeng :
biu,salak
10.
Apumduh :
memeri,bebek,siap.
11.
Apasang :
sepatu,sandal,sumpel.
12.
Arangsukan :
panganggo
13.
Alempir :
kertas
14.
Abidang :
kertas,kamben,saput,don base.
15.
Aplupuh :
tanem-taneman
16.
Acutak :
carik,tegal
17.
Akecoran :
yeh
18.
Apapah : don
bi,don nyuh,don jaka
19.
Apuun :
punyan nyuh,punyan poh, gedsang,nyambu.
20.
Arence :
ceroring,kepundung,buni,buluan
21.
Akelan :
tipat
22.
Atanding :
lawar,banten,sate
23.
Abatu :
duren,nangka
24.
Apakpakan base
: galah,makelone
25.
Awai,abulan,atiban
: dina
26.
Acengkang,alangkat,ameter,adepe
: benang,papan
27.
Arirang :
saput,kamben
28.
Arontong :
baas,ketan,injin,jijih,jagung
29.
Acluki :
arak,tuak
30.
Aberuk,ajun :
yeh
31.
Apacek :
dara,kukur,titiran
32.
Akit :
kebo,sampi
33.
Abarung :
gong
34.
Abada :
sampi,memeri,bebek,kambing
35.
Abulih :
biu,jagung
36.
Alingseh :
punyan tiing,tebu,biu,isen.
II. Aran Wilangan
1. Eka : 1
2. Lelima : 5
3. Adasa : 10
4. Solas : 11
5. Roras : 12
6. Telulas : 13
7. Limolas : 15
8. Setiman : 45
9. Seket : 50
10. Telung benang : 75
11. Satus : 100
12. Karobelah : 150
13. Satak : 200
14. Telung atus : 300
15. Duang dasa : 20
16. Selikur : 21
17. Dua likur : 22
18. Selae : 25
19. Sanga likur : 29
20. Telung dasa : 30
21. Pasasur : 35
22. Samas : 400
23. Limang atus : 500
24. Telung atak : 600
25. Domas : 800
26. Sanga atus : 900
27. Siu : 1000
28. Nem bangsit : 1200
29. Pitung bangsit : 1400
30. Sepaa : 1600
31. Sepaa satus : 1700
32. Lebak sepaa : 1775
33. Sia bangsit : 1800
34. Duang tali : 2.000
35. Alaksa : 10.000
36. Aketi : 100.000
37. Ayuta : 1.000.000
III.Sasih
1. Kasa : sasih 1
2. Karo : sasih 2
3. Katiga : sasih 3
4. Kapat : sasih 4
5. Kalima : sasih 5
6. Kaenem : sasih 6
7. Kapitu : sasih 7
8. Kawolu : sasih 8
9. Kasanga : sasih 9
10. Kadasa : sasih 10
11. Kadesta : sasih 11
12. Kasada : 12
Ngakan Made Kasub Sidan:Sekar Rampe Basa Bali 2008,1-11) diedit oleh
adhasa17112016
Terima kasih kak
BalasHapusBuah botor ane ngude madan?
BalasHapusSAMPPI
HapusSapi
HapusMantap
BalasHapusAnake ane ngae perabot besi Madan?
BalasHapusTolong bantu semeton
Pande
HapusAnake ane ngae prabot soroh besi Madan?
BalasHapusTolong bantu semeton
Pande besi?
BalasHapusBags Yang Gak Ngerti Bali Kaya aku😉
BalasHapusBjir
HapusApa adan anak ane demen maplalian?
BalasHapusBunga mawane dadi orahang
BalasHapuspasti punya anak kelas 2 SD nih :)
HapusApa jawabannya
HapusGeginan anak ngae lengis nyuh madan?
BalasHapusapa artinya arangsukan
BalasHapus